Algemeen Beschaafd Nederlands, ik beheers het. Maar ook voor een goede pot schelden draai ik mijn hand niet om. Er zijn honderden woorden die je van je ouders, familie, vrienden, collega’s leert, maar nooit zag ik er zoveel op papier. Het lezen van het Woordenboek van het Algemeen Onbeschaafd Nederlands is een feest van herkenning.
Door Ivar Bos
Bladerend door de letters A tot en met Z ga je (on)bewust op zoek naar de scheldwoorden die je al kent. Maar nergens krijg ik het gevoel dat het boek incompleet is. Dat is een knappe prestatie, waarmee samenstellers Wagenaar en Aalbrecht de Kruyskampprijs 2015 binnensleepten. Vooral de zeer grondige aanpak viel bij de jury in goede aarde: “Met informatie over de herkomst van onbeschaafde betekenissen en sappige citaten (uit de Nederlandse literatuur, IB) zet het een nieuwe standaard in de beschrijving van de informele woordenschat.”
Ik ben het met de jury eens dat dit woordenboek zeer grondig is samengesteld. Nu moet ik toegeven dat ik het niet van A tot en met Z heb gelezen; het blijft toch een woordenboek. Maar de woorden die ik wel heb gelezen, worden zeer goed uitgelegd zonder om de hete brij heen te draaien. Taboes bestaan niet. Racistisch, vrouwonvriendelijk, erge ziektes, niets wordt vermeden. Wat te denken van negerzweet (koffie). Sommige woorden kunnen duidelijk niet meer.
Ik geef toe, vooral als ik alleen ben kan ik nog wel eens een potje ordinair schelden. Maar van het gemak waarmee ik soms mensen hoor schelden in het openbaar, krijg ik toch een slecht gevoel. Vooral ‘kanker’ is een modewoord dat om de haverklap opduikt. Het meest bizarre vind ik het wanneer het als versterkend positief wordt ingezet. Kankermooi, kankerlekker. Ik volg die trend niet. Maar laten we elkaar geen mietje noemen. Iedereen scheldt er wel eens op los. In de auto, wanneer je een zondagsrijder voor je hebt, of wanneer je met windkracht zes een regenbui recht in je gezicht krijgt, net als je naar een belangrijk sollicitatiegesprek fietst.
Mijn favoriete schuine woorden komen uit het oud-Hollandsche scheldwoordenarsenaal. Doerak, schavuit, schobbejak, het zijn de vergeten groenten van het ABN. Ik mis nog wel enkele woorden: lullenbijter en hanky-panky hadden er in moeten staan. Dat maakt het naslagwerk van Wagenaar en Aalbrecht echter niet minder hilarisch.
Is dit boek wat voor jou?
JA: Ben je die standaard scheldwoorden ook wel zat en zoek je inspiratie? Dit boek is voor jou een feest van A tot en met Z! Ik kan je voorspellen: je kent nog niet een kwart van alle woorden als je begint te lezen. Verras je vrienden door origineel uit de hoek te schelden.
NEE: Doneer je maandelijks geld aan de Bond tegen Vloeken, dan is dit wel het meest duivelse boek dat je ooit in handen hebt gehad. Tip voor de komende wintermaanden: koop alle woordenboeken op en gooi ze stiekem in de houtkachel, dan heb je het probleem in een vloek en een zucht verholpen.
Samengesteld door: Heidi Aalbrecht en Pyter Wagenaar
Uitgever: Prisma
Jaar: 2015
Aantal pagina’s: 350
Cartoon: Arend van Dam Fout zijn ze niet, maar verwarrend kunnen ze wel zijn: taalverschillen tussen het Nederlands in Nederland en Vlaanderen. En net als taalv...
Foto door Marleen Bekker Schoonheidsvouwtjes Techniek die in onze jeugd al bestond, maakt deel uit van de wereld zoals die nu eenmaal is. Wat in onze vroege vol...
“Hey!” “Hoe is ‘t?” “Goed, en met u?” “Bwa, ça va.” Stilte … We kennen allemaal wel dat soort gesprekken, waarbij in twee richtingen hetzelfde gezegd wordt en t...
Wie heeft er ooit gezegd dat taal logisch is? Spoiler: taal is allesbehalve logisch, en laat dat alsjeblieft altijd zo blijven. Des te meer plezier zullen we ku...