Het Nederlands is een mooie taal. Zo mogelijk nog mooier zijn al die dialecten die in alle uithoeken van ons land worden gesproken en die soms nog maar weinig met de oorspronkelijke taal te maken lijken te hebben. Toch lijken de meest onbegrijpelijke klanken best verstaanbaar, als ze maar niet zo snel zouden worden uitgesproken.
Door Koen van Haaren
Er circuleren op het internet tientallen lijstjes die beweren dat het [vul dialect in] de kortste taal is, dus het meest efficiënt. Steevast volgt een overzicht van uitdrukkingen in het Algemeen Beschaafd Nederlands met de variant dialect erachter. Is een dialect dan voornamelijk bedoeld om sneller te kunnen communiceren? Het lijkt daar wel op, want de bekendste woorden zijn vaak verbasteringen van langere woorden of zinnetjes. Houdoe, bijvoorbeeld.
Bij een verkiezing, inmiddels alweer zo’n tien jaar geleden, werd door de Brabanders het woord ‘houdoe’ verkozen tot mooiste Brabantse woord. Zelfs de rest van Nederland (hier in de volksmond ‘van boven de sloot’) kent de uitdrukking en weet vaak ook wel wat ermee wordt bedoeld. Het is een groet bij het afscheid, het ‘doei’ van Brabant.
Het Engelse how do klinkt ongeveer hetzelfde, waardoor sommigen schijnen te denken dat het bij de bevrijding van het zuiden van Nederland na de Tweede Wereldoorlog onze taal is binnengeslopen, omdat how do you do zo lang was. Beetje onlogisch om een vraag naar iemands welzijn te gebruiken als je weggaat, dus deze optie nemen we maar niet al te serieus.
Houd je goed. Het ga je goed. Dat is de hoek waarin we het moeten zoeken. ‘Houd u goed’ werd al snel ‘houd oe goe’ om vervolgens (korter is beter?) te verworden tot ‘houd oe’. West-Brabanders slikken daarbij vaak nog de eerste letter in en maken er ‘oudoe van. Maar de bedoeling is duidelijk: ik wens je alle goeds toe, houdoe en bedankt!
Zo. We beginnen even stevig. Want soms zitten er dingen in taal waar je gewoon vanaf moet. Zoals dus die akelige, ambtelijke, afstandelijke lijdende vorm. Die i...
Wat gebeurt er als je in je jeugd in contact komt met meerdere dialecten?...
Woorden met een verhaal kom je overal tegen. Op brood bijvoorbeeld. Want wat heeft pindakaas nou met kaas te maken? Waarom is hagelslag eigenlijk bruin van kleu...
“Hoe vaak moet hij drinken?”, vroeg ik. “Zo vaak als hij wilt”, was het antwoord. Toen mijn zoontje net geboren was, kreeg ik een schat van een kraamverzorgster...