Boekrecensie: Koken met taal

11 mei 2018

Wim Daniëls siert zelf de cover van zijn boek Koken met taal. In koksbuis kijkt hij de lezer aan, pannendeksel in de hand. Je zou kunnen denken dat hij zich thuisvoelt in de keuken, maar iets in zijn houding verraadt dat hij andere dingen beter kan. Dingen met taal bijvoorbeeld, zoals dit boek laat zien.

Door Berith van Pelt

In Koken met taal beschrijft Daniëls veel verschillende taalverschijnselen. De relatie tussen koken en taal is simpel gelegd: net zoals je bij het koken met verschillende ingrediënten een al dan niet succesvol gerecht maakt, maak je met letters, woorden en zinnen een al dan niet succesvolle tekst. In het boek staan vooral innovatieve taalrecepten centraal, van bestaande woorden tot nieuw gevormde woorden en andere creatieve vondsten.

Die nieuwe woorden en voorbeelden zijn vaak grappig – kijk maar eens wat er gebeurt als je de eerste letter van kanaalrondvaart weglaat –, soms flauw – Hij is tien centimeter groot, woont in een bos en heeft rode konen? Paulus de bloskabouter –, af en toe wat vergezocht – de omschrijving bij andrijvie luidt: vragende uitroep naar een vrouw die in de Dode Zee drijft; ze hoeft niet noodzakelijkerwijs An te heten – en geven soms hele nieuwe inzichten – er bestaat een woord voor flirten tijdens een rookpauze: smirten.

Die voorbeelden beschrijven ook het boek als geheel: het is vaak grappig, soms flauw, af en toe wat vergezocht en geeft soms nieuwe inzichten. De link met koken komt in sommige hoofdstukken, bijvoorbeeld wanneer Daniëls het heeft over lekkernijen die vernoemd zijn naar de streek waar ze vandaan komen, sterk naar voren, maar is in andere hoofdstukken wat verder te zoeken. Ondertussen vliegen de taal- en woordgrapjes je om de oren. Van sommige van die grapjes, zoals de Komma Sutra waarin Daniëls komma’s laat optreden als bedpartners, weet je dat de voorpret voor de schrijver bijna groter geweest moet zijn dan de lol die je er als lezer aan beleeft.

Daniëls onderbouwt zijn bevindingen in het boek met verhalen, hetzij uit eigen ervaring, hetzij uit ervaring van anderen. Enkele van die verhalen doen vermoeden dat ze verzonnen zijn om een verschijnsel passend te illustreren, maar de waarheid daarover laat ik graag in het midden. Hoewel iets meer taalkundige uitleg voor een geoefende taalfanaat een mooie toevoeging had geweest, is Koken met taal een leuk boek om je te verbazen over taal, je eigen gekke taaluitingen te herkennen en nieuwe woorden te leren die je op de volgende verjaardag vakkundig in een alledaags gesprek kunt gebruiken.

Is dit boek iets voor jou?

JA – Als je net als wij heel hard kunt lachen om ‘konijnen bouten in zoet zure saus’.

NEE – Als je geen voorstander bent van nieuwigheden in taal. Of als je niet van koken houdt.

---

Auteur: Wim Daniëls

Uitgeverij: Thomas Rap

Jaar: 2018

Aantal pagina’s: 192

---