Eén keer in de zoveel tijd ga ik op bezoek bij m’n opa en oma. Dan spreken we over van alles en nog wat. Over serieuze dingen zoals het nieuws, de politiek of het onderwijs, maar ook vaak genoeg over koetjes en kalfjes. Zo hadden we het bijvoorbeeld over kaas en mijn opa vertelde dat hij pas op de markt een heerlijk stuk geitenkaas had gekocht, voor een habbekrats. Een habbekrats. Wat het betekent weet ik wel, ik gebruik het woord geregeld zelf. Maar waar dit woord vandaan komt? Opa, oma en ik hadden alle drie geen idee. Daarom heb ik het uitgezocht!
Door: Fieke van der Perk
Voor wie niet weet wat het woord ‘habbekrats’ betekent: een habbekrats is een kleinigheid. In veel gevallen verwijst het naar een klein geldbedrag. Je zou het kunnen vergelijken met een ‘schijntje’ of een ‘grijpstuiver’. Heb je dus voor een klein bedrag een mooie nieuwe jas op de kop kunnen tikken in de uitverkoop, dan heb je er een habbekrats voor betaald.
Habbekrats (of habbekras) is ontleend aan het Jiddische habbekratz, dat eveneens kleinigheid betekent. Wanneer we het woord nog verder ontleden, is –kratz terug te herleiden naar het Duitse Kratz, in de letterlijke vertaling een ‘kras’ of ‘schram’, wat overdrachtelijk ook wel als een kleinigheid wordt gezien. Over de herkomst van habbe- is niet iedereen het eens, maar een mogelijkheid is dat het ontleed is aan het Jiddische “(iesj) hob e krats”, in vertaling: “(ik) heb een kleinigheid”. Hierbij zou hob- een dialectische uitspraak kunnen zijn van het Duitse hab. Vandaar, de habbekrats.
Weet je zelf ook iets te vertellen over de herkomst van een woord? Schrijf het op en stuur het in!
Trots liet ik (Marten, de ene helft van ons duo) ons nieuwe boek ‘Opzienbarende ontdekkingen over taal’ lezen aan mijn vader. Een van de eerste ding...
Elke regio in Nederland heeft zo zijn eigen taaleigenaardigheden en dus zijn eigen taalvoutjes. Aan mij als docent Nederlands om die foutjes er liefst uit te ha...
Tien was ik toen ik voor het eerst een liefdesverklaring op papier kreeg. Een liefdesbrief kon je ’t niet noemen: Ik ben op jouw ben jij op mij? Kruis aan: Ja...
Het platteland van de staat Virginia, op twee uurtjes rijden van Washington. Vakantie. In de tuin van mijn tante, die hier onlangs van New York naartoe is verhu...