Woordweetje: Iemand het hof maken

15 okt 2021

Kranten kopten een paar maanden terug massaal met het begin van de summer of love. Er werd een zonovergoten zomer beloofd vol zwetende lichamen op zoek naar huidcontact. Inmiddels sluiten de horecadeuren al voor het feest op gang komt en moeten single nachtbrakers het doen met een goedgemikte swipe naar rechts. Wellicht helpt het als we overschakelen naar andere verleidingstechnieken. Laten we eens kijken hoe onze voorouders elkaar versierden, ofwel: het hof maakten.

Door Jolien Kappert

De uitdrukking ‘iemand het hof maken’ vindt haar oorsprong in het Franse faire la cour, waarbij cour ‘het hof’ betekent. De term stamt uit de zestiende eeuw en illustreert het nederige gedrag van de hofhouding die op het landgoed van de koning werkt. Slechts een handjevol geluksvogels krijgt de eervolle taak om zich zo dicht bij hun invloedrijke heerser te begeven, en doet dit dan ook met grote toewijding.

Om hun positie veilig te stellen, probeerden ze in goed daglicht te komen bij de koning. Voornamelijk tijdens het Grand Lever: het ochtendritueel waarbij hij in het bijzijn van honderden hovelingen wordt aangekleed. Een grote eer om bij aanwezig te mogen zijn. Dit is hét moment om zijn aandacht te trekken in de vorm van een compliment, oftewel: hem het hof te maken. Wie de koning gunstig stemt, maakt immers meer kans op een goede carrière, bescherming en andere privileges. Het is dan ook niet wonderlijk dat het woord compliment, dat zoveel betekent als ‘vleiende lof’, uit dezelfde tijd komt. En dat een complimentarius, een complimentenmaker of vleijer, ook wel een hoveling werd genoemd.

Een eeuw later werden de bombastische hofrituelen, en daarmee ook het vleien van de koning, afgeschaft. Wellicht breidde mede daardoor de term faire la cour zich uit. Ook andere mensen dan de koning kon je het hof maken. Let wel: de begunstigde was in dit geval altijd een vrouw. Het hof maken deed je namelijk niet als dame.

Iemand vleien om diegene gunstig te stemmen is dus al eeuwenoud. Al noemt de jeugd het volgens Wikipedia tegenwoordig ‘hosselen’ of ‘fiksen’, een compliment is misschien nog wel altijd de meest succesvolle gespreksstarter. Zo simpel kan het soms zijn.